روانشناسی نقاشی های کودک

1-شکل آدم

در نقاشی کودکان اگر شکل آدمک در مجموع هماهنگ باشد، احتمال زیادی وجود دارد که کودک کاملا سازگار باشد. اگر برعکس آدمک در اندازه کوچک یا در گوشه ای از کاغذ کشیده شده باشد، به معنای این است که کودک خود را کم ارزش و از دیگران پایین تر می داند. اگر در نقاشی دست و بازو را نکشیده باشد، بیانگر احساس ناامنی است. کودکانی که آدم هایی با اندازه بزرگ رسم می کنند خود را بالاتر از بقیه می دانند و زودرنج و حساس هستند. کودکان پرخاشگر، جزئیات صورت را به حد اغراق آمیزی بزرگ رسم می کنند، در حالی که کودکان خجالتی، جزئیات را از نظر می اندازند و فقط دایره صورت را ترسیم می کنند.کودکان ضعیف و درونگرا اغلب برای آدمک پا نمی گذارند و یا او را به حالت نشسته نقاشی می کنند. بالاتنه اگر لاغر و باریک باشد، مشخص کننده این است که کودک از اندام خود ناراضی است و یا از چاق و بزرگ شدن می ترسد.

کودکان شاد خیابان های عریض و باز می کشند، ولی کودکانی که دارای خانواده ای گسسته و ناهماهنگ هستند، معمولا در نقاشیهای خود کوچه های متعدد که در یک نقطه تلاقی می کنند، ترسیم می کنند.

2-نقاشی کودکان

همسن و سال: در این نوع نقاشی از کودک درخواست می شود که خود را در میان کودکان همسن بکشد. اگر کودک در این نقاشی خود را در میان گروه یا کنار دایره کشیده باشد، معانی مختلفی پیدا می کند. ناسازگارها اغلب در محدوده خارجی گروه و یا تنها می کشند، در حالیکه کودکان سازگار خود را در میان گروه همسن و سال نقاشی می کنند.

3-خانه

در نقاشی کودکان، خانه بیش از هر چیز دیگری دیده می شود. خانه نماد پناهگاه و هسته اصلی خانواده است که ممکن است مورد علاقه یا تنفر کودک باشد. در سنین 5 تا 8 سالگی کشیدن خانه هایی که در ورودی آن از بقیه خانه جدا مانده و نیز دیوارهای بلند نشانگر خجالتی بودن کودک است. بعد از 8 سالگی نشانگر خود کوچک بینی و تنهایی و در نوجوانی نشانگر شرم و حیای زیاده از حد است. در خانواده هایی که پدر و مادر از هم جدا شده اند، کودک معمولاً خانه را به 2 قسمت تقسیم کرده و دو در ورودی برای آن می گذارد.اگر خانه به شکل قصر باشد در واقع به منزله پناهگاه مطلوب است و یا برعکس اگر به شکل زندان باشد، نماد فشار خانوادگی است.

4-کوچه

اگر کودک دچار مشکل باشد، کوچه که محلی برای ارتباط با دیگران است را به صورت پیچ و خم دار می کشد. کلا کوچه نماد فرار و گریز است. کودکان شاد خیابان های عریض و باز می کشند، ولی کودکانی که دارای خانواده ای گسسته و ناهماهنگ هستند، معمولا در نقاشیهای خود کوچه های متعدد که در یک نقطه تلاقی می کنند، ترسیم می کنند.

همیشه یک شخصیت اصلی وجود دارد که کودک بیشترین بار احساسی خود را چه به صورت عشق و ستایش، چه به صورت ترس و دلهره، بر روی او مستقر می کند.

5-درخت

برای تجزیه و تحلیل نقاشی درخت باید سه قسمت آن را مشخص کرد (ریشه، تنه، شاخه ها و برگ ها). ریشه که در زمین فرو رفته نماد فشارهای غریزی است. و پرثبات ترین و مشابه ترین عامل به خود کودک می باشد. بنابراین بیانگر مشخصات دائمی و عمق شخصیت اوست. شاخه ها و برگ ها نشانگر ارتباط کودک با دنیای خارج است. اگر درخت برگ های زیاد و درهم داشته باشد نشان دهنده این است که کودک در خود فرو رفته و آمادگی تغییر و تحول را ندارد. ولی درختی که شاخه های آن هر کدام به سویی کشیده شده اند نمایانگر حساسیت شدید کودکی است که مسائل را به سادگی می فهمد و می تواند با محیط سازگار شود.

6-خورشید

در بیشتر نقاشی های کودکان خورشید وجود دارد و تصویر آن نشان دهنده خوشحالی و گرما و بنا به نظر پژوهشگران نماد پدر مطلوب است. وقتی رابطه بین کودک و پدر خوب باشد، خورشید همیشه به طور کامل در حال درخشیدن است و اگر این طور نباشد، خورشید در پشت کوه یا قوسی در افق دیده می شود. البته گاه کودکان در اثر تقلید از دیگران خورشید را در پشت ابر می کشند که این موضوع نمی تواند نشان از مشکلی باشد .

اگر کودک از پدرش بترسد، خورشید را به رنگ قرمز تند یا سیاه در می آورد.

نقاشی خانواده

1- فاصله بین اشخاص در نقاشی: اگر کودک، خود را در کنار اعضای خانواده خود بکشد، نشانگر انس و الفت بین اعضای خانواده است.

2- برجسته کردن اشخاص: در بیشتر نقاشی هایی که کودکان از خانواده ترسیم می کنند، همیشه یک شخصیت اصلی وجود دارد که کودک بیشترین بار احساسی خود را چه به صورت عشق و ستایش، چه به صورت ترس و دلهره، بر روی او مستقر می کند. این شخصیت اصلی غالبا قبل از دیگران کشیده می شود. این شخص گاه نفر اول از سمت چپ کاغذ است.

کریمی /ماهنامه کودک

توجه:

گاهی عدم وجود جزئیات لازم در نقاشی کودک به علت بی دقتی و کم توجهی او به آن شیء یا منظره ای است که رسم کرده است و گاهی هم به علت عدم آگاهی آنهاست (مثل رسم نکردن ریشه برای یک درخت که شاید کودک از وجود آن آگاهی ندارد). برای تحلیل دقیق نقاشی باید شرایط خاص محیط در نظر گرفته شود. مامانای عزیز توجه کنن چنانکه هر کدام از ویژگی های ذکر شده را در نقاشی کودک خود متوجه شدند برچسب آن صفت را به کودک نزنند و قبل از آن به یک روانشناس مراجعه کنند. چون برچسب زنی به کودک می تواند تاثیرات مخربی برای کودک داشته باشد.